
Láttu, fóstra, napurt um þá næða norðanélin þín,
fjörudrauga og fornar vofur hræða. Feigum villtu sýn...
Svona orti Jakobína Sigurðardóttir skáldkona um Hornstrandir þegar hún heyrði að Bandaríkjaher hyggðist breyta þar fuglabjörgum með skotæfingum í Kalda stríðinu. Þessi björg voru Jakobínu svo nærri hjarta að hún kallaði þau fóstruna sína ásamt svæðinu öllu sem björgin tilheyra. Jakobína ólst upp við allra ysta haf í Hælavík á Hornströndum þar sem ekki reyndist hægt að rækta kartöflur sökum seltu og hrakviðra og árin gátu svo sannarlega verið erfið. Oft voraði seint og sumarið sleppti því stundum jafnvel alveg að koma. Hafísinn var þá rétt úti fyrir landi eða hreinlega inni á víkunum.
Bærinn hennar Jakobínu (fædd í Hælavík 8. júlí 1918, dáin 29. janúar 1994) er eiginlega bara rústir af rústum því hafið hefur gripið nánast allt sem áður töldust hús og síðar tóftir. Á þessum stað komast engin börn lengur til manns sem geta sagst vera bæði frá Hælavík og Hornströndum. En hvaðan erum við? Hvaðan komum við? Og hverjir eru frá Hornströndum? Og hvernig er að vera Hornstrendingur? Hvar eiga þeir heima?
Guðrún Svava Guðmundsdóttir, doktorsnemi í landfræði við Háskóla Íslands, leitar þessa dagana einmitt svara við þessum spurningum og mörgum fleiri. Hún segir að þegar einstaklingar skilgreini sig í veröldinni setji þeir fortíðina, ekki ólíkt því og Jakobína gerir, í samhengi við nútímann sem fylgir þeim svo inn í framtíðina.
„Eins og spurningin, hvaðan kemur þú,“ segir Guðrún, „til dæmis ólst ég upp í Stykkishólmi, dóttir mín, sem er alin upp í Reykjavík og á Ísafirði, er einnig frá Stykkishólmi, samkvæmt henni sjálfri. Hvaðan kem ég og hvaðan er hún?“
Þetta eru sannarlega skemmtilegar pælingar og rannsóknaspurningar og eiginlega er sá sem þetta ritar ótrúlega forvitinn að fá svörin strax. En það þarf aðeins að doka við því þau munu ekki birtast fyrr en í doktorsritgerð Guðrúnar Svövu sem er í smíðum.